Parkinson hastalığı nedir?

Parkinson hastalığı, daha çok 60 yaş üzeri bireylerde ortaya çıkan, yavaş ilerleyen ve nörodejeneratif (hücrelerde kayba yol açan) bir beyin hastalığıdır. Parkinson hastalığı ilk kez 1817 yılında İngiliz hekim, bilim insanı ve siyasi aktivist James Parkinson tarafından tanımlanmıştır. Parkinson hastalığı Alzheimer hastalığından sonra en sık görülen nörodejeneratif hastalıktır ve bulaşıcı değildir. Parkinson ve Alzheimer hastalığı arasındaki fark; Alzheimer bir kişinin hafızasını ve iletişim kurma yeteneğini daha doğrudan hedeflerken, Parkinson genellikle bozulan problem çözme becerileri ve düşünme hızı ile ilişkilidir. 

“Alzheimer ve CBD” hakkındaki makalemizi okumak için tıklayın.

İnsan beyninde belli bölgelerde dopamin üreten beyin hücreleri bulunur. Beyin hücreleri arasında elektriksel iletişimi sağlayan maddelerden (Nörotransmiter) birisi de dopamindir. Dopaminin görevleri, hareketi ve duygusal tepkileri düzenlemektir. Dopamin üreten hücreler %60 ila %80 oranında kayba uğradığında yeterli miktarda dopamin üretilemez ve Parkinson hastalığının motor belirtileri ortaya çıkar. 

“CBD ve Nörotransmiterler” hakkındaki detaylı makalemizi okumak için tıklayın.

Parkinson belirtileri nelerdir?

Parkinson hastalığının ilk evresi vücudun bir yarısında başlar ve zamanla vücudun diğer yarısında kendini gösterir. Temel ve karakterize belirtiler hareketlerde kasların katılaşması sonucu yavaşlama, ellerde ve ayaklarda titreme ve vücudun hafifçe öne doğru eğilmesidir. Bazı kişilerde dil ve çene titremesi de görülebilir. İkinci evrede semptomlar, vücudun her iki yarısında da görülmeye başlar. Üçüncü evrede var olan semptomlara denge bozuklukları ve düşmeler eklenir. Dördüncü evrede hasta zorlukla yürüyebilir ve yardım almadan günlük faaliyetlerini yerine getiremez. Son evrede ise hasta tekerlekli sandalyeye bağımlıdır ve sürekli bakıma ihtiyaç duyar. 

Parkinson hastalığının beyinden kaynaklı belirtilerinin dışında kabızlık, kan basıncında düşme, depresyon, uyku kalitesinde bozulmalar, huzursuz bacak sendromu ve koku duyusunda azalma gibi şikayetler de zaman içinde tespit edilmiştir. 

Parkinson hastaları, genellikle baş dönmesi, bulanık görme, mide bulantısı, ishal, kusma, ağız kuruluğu, iştahsızlık, mide ekşimesi ve uyuşukluk gibi yan etkiler içeren reçeteli ilaçlar kullanmak durumundadır. 

Parkinson hastalığı kimlerde görülür?

Parkinson hastalığı, tüm dünyada ve her türlü sosyo-ekonomik koşulda meydana gelebilen bir hastalıktır. Kadınlara oranla erkeklerde %50 daha fazla tespit edilen bu nörolojik hastalık, çoğunlukla 60 yaş üzeri kişilerde görülür. Parkinson, yaklaşık %5 oranında 20 ila 40 yaş arasındaki genç yetişkinlerde de görülebilir. Genç yaş grubundaki hastalarda genetik nedenler söz konusu olabilir. Anne, baba veya kardeşte Parkinson hastalığının varlığı, kişideki hastalık gelişme riskini toplum geneline kıyasla artırabilir. 

Toplumda bir sene içinde yeni Parkinson hastalığı tanısı konulma oranı 100 binde 11-14 kişidir. Tüm dünyada 10 miiyondan fazla olmak üzere, Türkiye’de 150.000 civarında Parkinson hastası olduğu tahmin edilmektedir. 2030 yılına kadar ise hasta sayısının 30 milyona ulaşacağı ön görülüyor. Ülkemiz hızla yaşlanan toplumlar arasında sayıldığı için, artan yaşlı nüfusa bağlı olarak önümüzdeki yıllarda Türkiye’de Parkinson hastalığında bir patlama yaşanması ihtimali yüksektir. 

Parkinson ve CBD 

CBD yani kanabidiol, uzun zamandır laboratuvar ortamında bilim adamları tarafından incelenmektedir ve araştırmalar CBD’nin anti-inflamatuar ve anti-oksidan özelliklere sahip olduğunu göstermiştir. Sinir sistemindeki iltihaplanmalar nörodejenerasyonla ilişkilendirilmiştir ve bu nedenle CBD’nin bir nöroprotektif ajan (hücresel ölümü önleme yeteneği) olarak faydalı olabileceği hipotezi öne sürülmüştür. 

CBD’nin sahip olduğu bu özellikler, beyindeki ve vücuttaki sinir hücrelerini koruyarak, hareket ve düşünme sorunları ile ilgili semptomların kötüleşme oranını yavaşlatabilir ve Parkinson hastalığı gibi nörolojik bozukluklara yardımcı olabilir.

2015 yılında FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi), klinik deneylerde CBD’nin kullanımını kolaylaştırmak için bazı düzenlemelerde değişikliğe gittiğinden bu yana insan temelli araştırmalar artmıştır, ancak Parkinson hastalığının çeşitli semptomları için az sayıda CBD çalışması yapılmıştır.

2020 yılında Brezilya’lı araştırmacılar tarafından yayınlanan bir çalışmada, topluluk önünde konuşma sırasında artan kaygı ve stresi ölçmeye yönelik test sonuçları açıklanmıştır. Topluluk önünde bir konuşma yapmadan önce 300mg CBD verilen Parkinson hastası 60 yaş üzeri 24 kişi, plasebo kontrol grubuna göre daha az kaygı göstermiştir ve titremelerin azaldığı tespit edilmiştir. 

2017 yılında Kentucky Louisville Üniversitesi bünyesinde görevli araştırmacılar tarafından yayınlanan çalışmada, CBD’nin dopamin seviyelerini potansiyel olarak artırdığı keşfedilmiştir. Bu sonuç, Parkinson hastalığından muzdarip kişiler için önem arz etmektedir. 

2014 yılında yayınlan bir çalışmada ise, medikal kenevirin Parkinson hastalarının ağrılarını iyileştirmeye yardımcı olduğu tespit edilmiştir. 22 Parkinson hastası üzerinde yapılan çalışmada, deneklerin ağrı ve uyku skorlarında önemli iyileşmeler olduğu gözlemlenmiştir. Tabi ki bu çalışmada kullanılan medikal kenevirin CBD ile birlikte THC ve diğer kenevir bileşenlerini de içerdiğini dikkate almak gerekiyor.

Parkinson hastalığının olası komplikasyonlarından biri de psikozdur. Psikoz, beyinimizin bilgileri işleme sürecini etkileyen bir durumdur ve kişinin gerçeklik ile iletişimini kaybetmesine neden olur. 2009 yılında yapılan küçük çaplı bir çalışmada, araştırmacılar CBD’nin psikoz semptomlarının şiddetini azalttığını ve herhangi bir olumsuz yan etki yaratmadığını ortaya koymuştur. 

Uyku bozukluğu ve uyku kalitesindeki eksiklik, yine Parkinson hastalarının yaşadığı semptomlardan biridir. 2014 yılında yayınlanan bu araştırmalara göre CBD ve medikal kenevir, REM uykusunda yaşanan davranış bozuklukları, kas atonisi kayıpları ve rüya sırasındaki hareketleri önlemede yardımcı olabilir. 

2014 yılında yapılan başka bir çalışmada ise, Parkinson hastalığı olan ve psikiyatrik semptom veya rahatsızlıkları olmayan 21 hastaya CBD verilmesi neticesiyle genel refah ve yaşam kalitelerinin arttığı ortaya konmuştur. 

Sonuç olarak…

Çalışmalar, CBD ve medikal kenevirin, Parkinson hastalarının titreme ve diğer zayıflatıcı semptomlarını hafifletebileceğini göstermektedir ve şu ana kadar elde edilen kanıtlar olumlu yöndedir. Ancak bu sonuçlar, CBD kullanan kişinin Parkinson hastalığı geliştirmesini önleyeceği anlamına gelmez. 

Hangi insanda Parkinson gelişip gelişmeyeceğini bilmek neredeyse imkansızdır. Parkinson hastalığı semptomlarını göstermeye başladığında maalesef hastanın beyni yeterince hasar görmüş demektir ve hastalığı önleyici stratejiler çok azdır. 

Yine de dünya üzerinde birçok Parkinson hastasının uykusuzluk, anksiyete, titreme, distoni (istemsiz kas spazmı) ve ağrı dahil olmak üzere her türlü Parkinson semptomu için çeşitli formlarda CBD ve medikal kenevir kullandığı gerçeğini göz ardı edemeyiz. Geleneksel ilaçlar zamanla daha az etkili hale gelirken, CBD, kullanıcılarına uzun süreli faydalar sağlıyor ve geleneksel ilaçlara heyecan verici bir alternatif olduğunu yeni araştırmalarla gösteriyor. 

Parkinson hastası kişilerde CBD’nin yan etki profili ise henüz net olarak bilinmiyor. Eğer Parkinson semptomlarınızdan biri için CBD’yi denemek isterseniz, doktorunuzla bu konu hakkında görüşmenizi tavsiye ederiz. CBD ve kullandığınız diğer ilaçlar arasında bir etkileşim olmadığından emin olmak sizi olası yan etkilere karşı koruyacaktır. Artık daha çok doktorun tamamlayıcı bir tedavi opsiyonu olarak CBD’yi göz önünde bulundurduğunu unutmayın.

Sağlıklı günler dileriz.