Multiple Skleroz (MS) nedir?

Multiple Skleroz ya da kısa adıyla MS, kronik ve dejeneratif bir sinir sistemi hastalığıdır. Bağışıklık sistemi hücrelerinin beyin ve omurilikteki sinir hücrelerinin kılıflarına saldırması ve hasar vermesi sonucu ortaya çıkan MS’in nedeni hala kesin olarak bilinmemektedir. Enfeksiyon temelli bir hastalık olmadığı için bulaşıcı değildir. 

Vücudumuzdaki hareket ve koordinasyon, beynimizin vücudumuza gönderdiği elektrik sinyalleri neticesinde sağlanır. Merkezi sinir sisteminde sinir hücrelerini koruyan ve etraflarını bir örtü gibi çevreleyen kılıflara “Miyelin” adı verilir. Miyelin, sinir liflerinin elektrik sinyallerini iletmelerine yardımcı olur. Bir sebepten dolayı bağışıklık sistemi miyelin kılıflarına saldırdığında, bu hastalıkta sıkça duyduğumuz “Plak” adı verilen hasarlı bölgeler oluşur. Kılıfları soyulmuş ve hasara uğramış bu bölgeler, beyin ve omuriliğin herhangi bir yerinde olabilir. Sonuç olarak görme, konuşma ve yürüme gibi eylemlerde bozulmalar ve aksamalar meydana gelebilir ve bunlara MS atakları denir. 

Ancak miyelin tabakaları kendini yeniler ve hastalar günlük yaşamlarına tekrar geri dönerler. Ms atakları 1 hafta, 1 ay, 3 ay, 6 ay ya da 1 sene gibi farklı zamanlarda tekrarlanabilir ve her MS hastası için süreler değişiklik gösterir. MS hastalığının maalesef kesin bir tedavisi yoktur. 

Multiple Skleroz (MS) belirtileri nelerdir?

Multiple Skleroz değişken ve düzensiz bir hastalık olduğundan belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterir. Semptomlar zaman içinde değişebilir, daha iyi ya da daha kötü olabilir. Ancak genel olarak şikayetler kollar ya da bacaklarda güç kaybı ile başlar. 

Multiple Skleroz merkezi sinir sisteminin her bölgesinde gelişebildiği için, hastalık seyri boyunca klinik belirtiler, farklı zamanlarda aşağıdaki maddeler şeklinde kendini gösterebilir:

• Bir tarafta ya da her iki taraftaki kol ve bacaklarda güç kaybı, kas sertliği, kramplar ve ağrılar

• Vücudun farklı bölgelerinde meydana gelen uyuşukluk, karıncalanma ve iğnelenme

• Görme kaybı ya da çift görme

• Konuşma bozuklukları

• Cinsel fonksiyon bozuklukları 

• Kısa süreli hafıza problemleri

• Denge kaybı ve baş dönmesi

• Yutmada zorlanma

• Ellerde titreme

• Bağırsak ve mesafe problemleri

Multiple Skleroz (MS) kimlerde görülür ve neden meydana gelir?

Her ne kadar tüm bireylerin Multiple Skleroz hastalığına yakalanma riski olsa da, MS, kadınlarda erkeklere oranla 2 kat fazla gözlenir. Hastalığın en sık görülen başlangıç zamanı 20’li yaşlar, ortalama olarak da 30’lu yaşlar olarak tespit edilmiştir. Nadir olarak 20’li yaşlardan aşağı ve 50’li yaşlardan yukarı da görülebilir. Dünyada ortalama 5 milyon, Türkiye’de ise yaklaşık 80 bin civarında MS hastası bulunmaktadır. 

Multiple Skleroz’u genetik bir hastalık olarak tanımlayamayız, ancak hastalığın aile bireylerinde bulunması yatkınlık oluşturmaktadır. Araştırmalara göre Ebstein-Barr virüsü, herpes virüsleri ve bazı toksinler gibi çevresel etmenler bağışıklık sisteminin harekete geçmesini tetikleyebilir. 

Soğuk iklime sahip iskandinav ülkelerinde ve günlük alınan gün ışığının azaldığı bölgelerde yaşayan insanlarda, toplumun geneline göre daha fazla MS geliştiği gözlemlenmiştir. Ayrıca MS *otoimmün bir hastalık olduğundan, tip 1 diyabet, iltihaplı bağırsak hastalıkları ve Hashimoto tiroiditi gibi otoimmün özellikler gösteren hastalıklardan muzdarip kişilerde MS gelişim riski daha fazladır. 

*Otoimmün hastalıklar, bağışıklık sisteminin vücudun normal dokularına saldırdığı durumlar olarak ortaya çıkar. 

Yukarıda saydıklarımız dışında etnik köken, kan/beyin bariyeri hasarları, anne karnında oluşan biyokimyasal faktörler, diyet ve vitamin eksiklikleri ve alerjik reaksiyonlar MS hastalığı için tetikleyici ve neden olabilecek faktörlerdendir. 

Multiple Skleroz (MS) hastalığı ve CBD yağı

Çok çeşitli CBD ürünlerinin legal olarak satıldığı ülkelerde çalışan doktorların, gün geçtikçe Multiple Skleroz (MS) hastalığı için CBD kullanımına iyimser bakmaya başladığını söyleyebiliriz. Ancak aynı zamanda bu hastalığın semptomlarının tedavisinde THC’nin öneminin de altını çiziyorlar. Edinilen bilgiye göre %0.3 veya daha az THC içeren CBD ürünlerini kullanan hastalar, spazmlar ve merkezi sinir sisteminin hasar görmesi sonucu ortaya çıkan nöropatik ağrılar için ilerleyen zamanlarda daha yüksek THC konsantrasyonlu ürünlere ihtiyaç duyuyorlar.

Medikal olarak kullanılan THC, iyi bilinen bir ağrı kesicidir ve zorlu geçebilecek MS semptomlarının tedavisi için CBD yağında bulunan değerlerden daha fazlasına ihtiyaç duyulabilir. Bununla birlikte MS hastalarında görülen lokal ağrılarla mücadele için CBD kremleri kullanılabilir. İçeriğinde eser miktarda ya da hiç THC bulunmayan CBD kremleri herhangi bir tahriş yapmadan rahatlama sağlayabilir. 

2009 yılında yapılan bir çalışmada, araştırmacılar, CBD ve THC karışımının Multiple Skleroz (MS) hastalığı ile ilişkili kaslarda sertlik ve pasif harekete karşı dirence neden olan spastisiteyi azaltıp azaltamayacağını bulmak için çeşitli uygulamalar yaptılar ve CBD'den daha fazla THC içeren kapsüller ve oral spreylerin MS hastalığının sebep olduğu spastisite semptomları için terapötik fayda sağlayabileceğine dair kanıtlar buldular.

2016 yılında yapılan bir çalışmada ise, araştırmacılar, Amerika’da ilaç kategorisinde ve sprey formunda satılan Sativex’in Multiple Skleroz (MS) hastalarının kas spazmlarını nasıl azaltabileceğini incelediler. 1:1 oranında CBD ve THC içeren Sativex, nöropatik ağrıyı, aşırı aktif mesaneyi, spastisiteyi ve multipl sklerozun diğer yaygın semptomlarını azaltmak için geliştirilmiştir.

İlacı bir yıl boyunca kullanan 1.615 MS hastasının kendi bildirdiği veriler neticesinde, deneklerin %70’ini içeren kısmının %20’sinde kas spastisitesinde iyileşme başlangıcı ve geri kalan %30’da ise klinik olarak anlamlı bir iyileşme olduğu gözlemlenmiştir. 

2018 yılında yapılan farklı bir çalışmada, araştırmacılar, CBD’nin diğer kanabinoidlerle birlikte Multiple Skleroz (MS) hastalarının hareketliliğini artırabileceğini dolaylı olarak bulmak için mevcut çalışmaları analiz etmiştir. MS hastalarının kas spazmlarını ve ağrılarını potansiyel olarak rahatlatmak için çoğunlukla yüksek konsantrasyonlu CBD/THC içeriklerin kullanıldığı çalışmalara yönelen araştırmacılara göre net konuşmak için daha fazla veriye ihtiyaç var. Tabi ki CBD yağı, ağrı, spastisite, iltihaplanma ve yorgunluk gibi birçok multipl skleroz semptomunu hafifletebildiğinden, doktorların bu kanabinoid için iyimser olduğunu söyleyebiliriz.

2003 yılında ise 630 MS hastasının katılımı ile yapılan bir çalışmada, hastaların spastisitelerini tedavi etmek için medikal kenevir kullanılmıştır. %95 gibi bir çoğunluğu ilerleyici bir MS formuna sahip olan hastalar, çalışma sonucunda spastisite ve uyku bozukluğuna bağlı ağrı semptomlarının düzeldiğini hissettiler. Ayrıca denekler, yürüme görevlerini daha hızlı tamamlayabildiler. Çalışmanın detaylarını linkten inceleyebilirsiniz. 

Peki Multiple Skleroz (MS) hastaları için CBD yağı kullanmanın yan etkileri nelerdir?

İstenmeyen reaksiyonlar söz konusu olduğunda, CBD’nin yan etkileri çok nadirdir ve hafif olarak kabul edilir. Araştırmacı doktorlara göre CBD ürünlerinin yan etki profilleri reçeteli ilaçlardan daha az. Ancak çok fazla CBD yağı tüketmek ağız kuruluğuna, kan basıncının düşmesine ve baş dönmesine neden olabilir. 

Bunun dışında eğer CBD yağı ve CBD ürünlerini reçeteli ilaçlarla birlikte kullanmayı düşünüyorsanız, olası yan etkiler hakkında mutlaka doktorunuza başvurmakta fayda olduğunu hatırlatalım. 

Daha detaylı bilgi için “CBD’yi diğer ilaçlarla birlikte kullanmak güvenli mi?” makalemizi okuyabilirsiniz.

Sonuç olarak…

CBD ve THC gibi kanabinoidlerin kanıtlanmış tıbbi faydaları vardır. Eğer Multipl sklerozdan muzdaripseniz, semptomlarınızın tedavisi için satışın yasal olduğu bazı ülkelerde CBD/THC içerikli ilaçlar mevcuttur. Geleneksel yaklaşımlar sizin için herhangi bir fayda sağmadıysa, bazı semptomlarınızı hafifletmek ve durumu kontrol altına almak için CBD ürünlerini deneyebilirsiniz. CBD, besleyici bir organik bileşen olduğu için, sağlığınızı farklı yönlerden de iyileştirme potansiyeline sahiptir. Ancak CBD ve yan ürünlerini kullanmadan önce, özellikle reçeteli bir ilaç tedavisine devam ediyorsanız, doktorunuza başvurmanızı tavsiye ederiz. 

Sağlıklı günler dileriz