Fibromiyalji nedir?

Fibromiyalji kısaca, kronik (uzun süreli) bir kas-iskelet sistemi hastalığıdır. Kas romatizması ya da yumuşak doku romatizması olarak da bilinen fibromiyalji, kişinin yaşam kalitesini doğrudan etkileyen ciddi bir rahatsızlıktır. Uyku düzenini altüst eden ve bilişsel bozukluklara yol açan fibromiyalji toplumun yaklaşık %3’lük bölümünde rastlanır.

Görülen en belirgin semptomlar sırt, boyun, göğüs, omuz ve kalçalarda yüksek derecede hissedilen yaygın kas ağrılarıdır. Bazı hastalarda vücudun farklı bölgelerinde yoğun ağrı ile birlikte şişlikler de görülmektedir. Vücutta hassasiyet alanlarının artması, genel yorgunluk durumu ve uyku bozuklukları yine fibromiyaljinin çok rastlanan belirtilerindendir. 

Fibromiyalji belirtileri ve şikayetleri objektif olmadığı için herhangi bir testle ölçülemez. Yani fibromiyalji hastalarının semptomları aynı değildir, kişiden kişiye farklılık gösterir. Fibromiyalji’nin bilinen net bir nedeni olmadığı için ise sıklıkla diğer dejeneratif eklem hastalıkları ile karıştırılmaktadır.

Uzun süreli araştırmalardan elde edilen bilgilere göre ilerleyen bir hastalık değildir. Yani artrit (eklem iltihabı) gibi kemik veya eklem yapısında herhangi bir kalıcı hasar oluşturması beklenmez. 

Fibromiyalji belirtileri nelerdir?

Fibromiyalji tipik olarak vücudun belirli noktalarında hassasiyet ve ağrı olarak kendini gösterir. Ağrılar genellikle zonklama ve batma şeklindedir. Boyun ve bel bölgeleri dışında omuz, dirsek, diz, eller ve hatta çene ekleminde dahi ağrılar görülebilir. Ağrılar bazı hastalarda süreklilik arz ederken, bazı hastalarda ise aralıklar ve tekrar alevlenmeler olarak seyredebilir. 

Fibromiyalji hastalarında ağrı başlıca belirti olsa da, buna ek olarak yorgunluk, uykuya geçmede zorlanma, dinlenemeden uyanma, yataktan kalkmada zorlanma gibi problemler de ortaya çıkabilir. 

Diğer belirtileri ise aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;

• Depresif ruh hali, kaygı, anksiyete ve panik atak gibi psikolojik durumlar

• Odaklanma güçlüğü, dikkat dağınıklığı ve sersemlik hissi gibi bilişsel durumlar

• Işığa, sese ve kokuya duyarlılık 

• Sindirim sistemi şikayetleri

• Sık idrara çıkma ve idrar yaparken ağrı hissetme

• Kulak çınlaması ve nefes almada zorlanma

• Herhangi bir ağrıyı normalden daha fazla hissetme

• Ellerde ve ayaklarda kızarma

• Vücudun üst bölgesinde kızarma eğilimi 

Fibromiyalji kimlerde ve neden görülür?

Fibromiyalji genel olarak 30 - 60 yaş arası kişilerde ve %90 oranında kadınlarda rastlanır. Çok nadir olarak çocuklarda da gözlemlenebilir. Toplumda çok bilinmeyen bir rahatsızlık olduğu için hastaların büyük bir bölümü fibromiyaljiden bihaber olarak yaşamlarını devam ettirmektedir. Son yapılan araştırmalara göre Türkiye nüfusunun yaklaşık %3’lük kesimini etkileyen fibromiyaljinin en büyük nedeni olarak genetik faktörler ön plana çıkmaktadır. Genetik yatkınlık tam olarak ispat edilmese de 1. derece akrabalarda hastalığın görülme oranı yüksektir. Ailesinde fibromiyalji hastalığı bulunan kişilerin bu rahatsızlığa yakalanma ihtimali 8 kat daha fazladır. 

İlginç bir şekilde bu rahatsızlıktan muzdarip bireylerin genel karakteri hassas ve titiz yapıda olmalarıdır. Erken yaşlarda veya çocukluk döneminde geçirilen psikolojik rahatsızlıklar, duygusal / fiziksel travmalar ve stres hastalığı tetikleyebilir. Eğitim ve gelir düzeyi arttıkça da fibromiyaljinin görülme oranının yükseldiğini yine araştırmalara dayanarak söyleyebiliriz.

Vücudumuzda bulunan sinirler dışarıdan aldıkları bilgileri omuriliğimizdeki sinir yolları sayesinde beynimize gönderir ve beyin bu bilgileri ne yapacağına karar verir. Yapılan son araştırmalara göre fibromiyalji, beynimiz ve omuriliğimizin ağrılı ve ağrısız sinyalleri işleme şeklini etkileyerek ağrılı hisleri güçlendirmektedir. Yani bu aşırı uyarılma durumu sayesinde basit ağrı sinyalleri bile şiddetli ağrı olarak algılanabilmektedir. 

Fibromiyalji tedavisi ve CBD yağı

Güncel olarak baktığımızda CBD’nin doğrudan fibromiyalji hastaları üzerindeki etkilerini araştıran yayınlanmış bir çalışma olmadığını görüyoruz. Bununla birlikte, kenevirin bir bütün olarak fibromiyalji üzerindeki etkilerine dair araştırmalar mevcuttur. Ayrıca CBD’nin kronik ağrı ve iltihabı azaltmak için uzun yıllardır araştırıldığını ve kullanıldığını da unutmamamız gerekiyor. 

2009 yılında yapılan bir araştırmada, CBD’nin nöropatik ağrıları hafifletmek için kullanılabileceği ortaya konmuştur. Nöropatik ağrılar, sinir sisteminin herhangi bir yerindeki hasardan ya da hastalıktan kaynaklanan ve ağrı kesicilerle kolay kolay geçmeyen karmaşık sendromlardır. Araştırmacılar, CBD ve benzer kanabinoidlerin diğer ağrı kesici ilaçlara faydalı bir yardımcı olabilceği sonucuna varmıştır. 

2011 yılında 56 fibromiyalji hastasının katıldığı bir çalışmada ise, medikal kenevirin hastalık üzerindeki etkileri araştırılmıştır. 2 gruba ayrılan hastalardan medikal kenevir kullananlarda daha az ağrı ve daha az kas sertliği tespit edilmiştir. Ayrıca medikal kenevir kullanan fibromiyalji hastaları daha yüksek zihinsel sağlık puanları göstermiştir. 

2019 yılında Hollanda’da 20 fibromiyalji hastası kadın üzerinde yapılan bir araştırmada 4 çeşit medikal kenevir uygulanmıştır. Sonuç olarak CBD ve THC değerleri yüksek medikal kenevir kullanan katılımcıların 18’inde spontan ağrılar %30 azalmıştır. Yüksek THC içeren medikal kenevir kullanan hastaların basınç ağrı eşikleri önemli ölçüde iyileşme göstermiştir. 

2019 yılında İsrail’de yüzlerce fibromiyalji hastası 6 ay boyunca gözlemlendi. %82’si kadın olan topluluk üzerinde 14 farklı medikal kenevir türü denendi. Tam kontrollü yapılmayan çalışmada katılımcıların yaklaşık %70’i takip edilebildi. Çalışmanın başında %50’nin biraz üzerinde olarak 193 kişi, fibromiyalji ağrı düzeylerini yüksek olarak tanımladı. 6 aylık uygulama ve takipten sonra sadece 19 kişi yüksek düzeyde ağrı bildirdi. Sonuç olarak araştırmacılar medikal kenevirin fibromiyalji hastaları için güvenli ve etkili bir tedavi yöntemi olduğu sonucuna vardılar.  

Sonuç olarak…

Bilim adamları ve doktorlar hala CBD’nin kronik ağrı bozukluklarını etkili bir şekilde tedavi edip edemeyeceğini araştırıyorlar. Her konuda olduğu gibi daha fazla ve daha ileri düzeyde araştırmalara ihtiyaç var. CBD doğrudan fibromiyalji tedavisi için kullanılan bir kanabinoid olmayabilir, ancak CBD’nin ağrı ve iltihap üzerindeki etkilerini de görmezden gelemeyiz. Ayrıca, bağımlılık yapan ve bir çok olumsuz yan etkiye sahip opioid ilaçlardan bıkmış hastalar için CBD ve diğer kanabinoidler bir kurtarıcı olabilir. 

Eğer ağrı yönetimi için fibromiyalji tedavinize CBD’yi eklemek istiyorsanız olumsuz yan etkilerden kaçınmak için önce doktorunuza danışmanız faydalı olacaktır.  

Sağlıklı günler dileriz.